Схоластика

Схоластика
Схоластика (гр. sсhоlа – мектеп, лат. sсһоlаstіса – мектептік диспуттар) – орта ғасырдағы батысеуропалық діни- философиялық ілімдердің жалпы аты. Ол патристика негіздеген христиандық догматиканы (философияны) уағыздау, таратумен айналысты. Толық, абсолютті теоцентристік сипатта болғандықтан философия «діннің қызметшісіне» айналды («философия – служанка богословия»).
Схоластиканың қалыптасуы V-Х ғ.ғ. басталып, өзінің дамуында келесі кезеңдерден өтті:
-ерте схоластика (ІХ-ХІІ ғ.ғ), өкілдері: И.Эриугена, П.Абеляр, Кентерберийлік Ансельм;
-кемелденген схоластика (ХІІ-ХІІІ ғ.ғ.), өкілдері: Ұлы Альберт, Фома
Аквинский, Р.Бэкон;
-кейінгі схоластика (ХІІІ-ХVғ.ғ.), өкілдері: Дунс Скот, Уильям Оккам.
Схоластиканың теориялық базасы, негіздері ерте христиандық теологиялық, әсіресе патристика, платонизм (және неоплатанизм) мен аристотелизмнің философиялық идеялары болды.
Схоластиканың басты проблематикасы – алдымен теологиялық. Ортодоксальды схоластика бұрын патристика дәуірінде көнеөсиеттік мәтіндердің негізінде қалыптасқан табиғат пен адамды жасаған және оларды басқаратын Құдай туралы уақыттан тыс Абсолют, денесіз және табиғатсыз тұлға ретіндегі түсініктерді жақтады (креационизм, провиденциализм) және Құдайды табиғатпен теңестіру немесе тіпті онда (таб.) сіңіру (пантеизм, панентеизм), сол сияқты Құдайды табиғат пен адамнан бөлу (деизм) әрекеттерімен қарсы күресуі керек болды. Құдайдың барлығы туралы онтологиялық, космологиялық және т.б. әртүрлі дәлелдер дамытылды.
Наным мен ақылдың, наным мен білімнің ара қатынасының проблемасы да схоластикада маңызды гносеологиялық проблеманы құрды. Шектен асқан фидеизмнің (діни сенімді асыра мақтап, ғылымды дінге бағындыруға ұмтылу) жақтаушылары христиандық догматтарды түсінуде ақылдың рөлін барынша (максимально) төмендетуге тырысады. Ал қарама-қарсы теологиялық рационализм позицияның өкілдері нанымның ойлаушы ақылдан тікелей тәуелділігін білдіруге ұмтылды.
Схоластиканың гносеологиядағы басқа басты проблемасы – бұл жеке мен жалпылықтың ара қатынасы, басқаша универсалийлерді түсіндіру мәселесі. Осыған байланысты схоластиканың ішінде реализм мен номинализм ағымдары пайда болды (қараңыз: реализм және номинализм).

Философиялық терминдердің сөздігі. - Павлодар: ПМПИ. . 2011.

Игры ⚽ Поможем написать реферат
Синонимы:
, , , , ,


Полезное


Смотреть что такое "Схоластика" в других словарях:

  • СХОЛАСТИКА — (лат. scholastica, от греч. scholastikos школьный, ученый) тип религиозной философии, характеризующийся принципиальным подчинением примату теологии, соединением догматических предпосылок с рационалистической методикой и особым интересом к… …   Философская энциклопедия

  • СХОЛАСТИКА — (от лат. scholasticus принадлежащий школе). Смешение философии и теологии, характеризующее собою направление человеческой мысли в средние века. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. СХОЛАСТИКА лат.… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • СХОЛАСТИКА — (от греческого scholastikos школьный, ученый), тип религиозной философии, характеризующийся соединением теолого догматических предпосылок с рационалистической методикой и интересом к формально логическим проблемам. Получила наибольшее развитие в… …   Современная энциклопедия

  • СХОЛАСТИКА — (от греч. scholastikos школьный ученый), тип религиозной философии, характеризующийся соединением теологодогматических предпосылок с рационалистической методикой и интересом к формально логическим проблемам; получила наибольшее развитие в Зап.… …   Большой Энциклопедический словарь

  • Схоластика — (от греческого scholastikos школьный, ученый), тип религиозной философии, характеризующийся соединением теолого–догматических предпосылок с рационалистической методикой и интересом к формально–логическим проблемам. Получила наибольшее развитие в… …   Иллюстрированный энциклопедический словарь

  • Схоластика —  Схоластика  ♦ Scolastique    Учение и приемы школы, то есть, в наиболее распространенном толковании термина, – средневековых европейских университетов. Схоластика – это смесь христианского богословия и древнегреческой философии (в первую очередь …   Философский словарь Спонвиля

  • схоластика — начетничество, догматизм, калам, гелертерство, умствование, талмудизм Словарь русских синонимов. схоластика начётничество, талмудизм; гелертерство (книжн.) см. также догматизм Словарь синонимов русского языка. Практический справочник. М.: Русски …   Словарь синонимов

  • СХОЛАСТИКА — (греч. schola ученая беседа, школа и лат. scholastica ученый) интеллектуальный феномен средневековой и постсредневековой европейской культуры в рамках теолого философской традиции, ставивший своей целью рациональное обоснование и систематическую… …   История Философии: Энциклопедия

  • СХОЛАСТИКА — (греч. schola ученая беседа, школа и лат. scholaslica ученый) интеллектуальный феномен средневековой и постсредневековой европейской культуры в рамках теолого философской традиции, ставивший своей целью рациональное обоснование и систематическую… …   Новейший философский словарь

  • СХОЛАСТИКА — СХОЛАСТИКА, схоластики, мн. нет, жен. (греч. scholastike от schole школа). 1. Общее название средневековой идеалистической философии, строившей философскую систему не на анализе действительности, а на догматах церкви (филос., ист.). 2. Знание,… …   Толковый словарь Ушакова


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»